استاندارد API1104

ستاندارد جوشکاری خطوط لوله ۱۱۰۴ API در مورد جوشکاری ذوبی جهت جوشکاری لب به لب و گلوئی و جوش ساکت (پریزی) در پالایشگاه و تلمبه خانه ها و پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرد. در استاندارد API 1104 نحوه آزمایش جوشکاران و همچنین عملیات رادیوگرافی و نمونه برداری جهت آزمایشات مکانیکی برای تعیین کیفیت جوش بیان گردیده است و مطابقت کامل دارد. روش جوشکاری لوله ها و عملیات تنش زدایی ASTM با لوله های API5L لوله های مربوطه نیز در این استاندارد قید گردیده است. تفسیر فیلم های رادیوگرافی و مقدار عیوب مانند سرباره و عدم نفوذ و تخلخل جهت پذیرش در این استاندارد شرح داده شده است.

این استاندارد در مورد جوشکاری با گاز و قوس الکتریکی به طریقه لب به لب یا شکافی- نواری و گلویی جهت لوله های کمپرس- پمپاژ و انتقال نفت خام و سایر مشتقات آن و سوخت های گازی شکل استفاده میگردد.  جوشکاری امکان دارد که با یکی از روشهای جوشکاری قوس الکتریکی با الکترود فلزی محافظت شده، جوشکاری قوس الکتریکی زیر پودری، جوشکاری قوس الکتریکی با الکترود تنگستن و گاز محافظ، جوشکاری قوسی- فلزی با گاز محافظ و یا جوشکاری اکسی استیلن بطور دستی، نیمه اتوماتیک و اتوماتیک و یا ترکیبی از این تکنیکها صورت پذیرند. در عین حال ممکن است جوشها به طریقه جوشکاری ساکن و جوشکاری گردان و یا ترکیبی از این دو انجام گیرد.

این استاندارد همچنین شامل موازین تعیین شده قبولی جوشها در تست تخریبی و بازرسی به طریقه پرتونگاری می باشد. در ضمن دستورالعمل بازرسی با پرتونگاری نیز ارائه شده است. دستگاه ها و تجهیزات جوشکاری اعم از جوشکاری با گاز یا قوس الکتریکی باید از لحاظ ابعاد و نوع برای جوشکاری قطعه موردنظر مناسب بوده و باید وضعی داشته باشد که علاوه بر استاندارد و قبولی جوشها، تداوم عملیات و ایمنی کارگران تأمین گردد. فایل زیر شامل استاندارد جوشکاری خطوط لوله ۱۱۰۴ API ویرایش ۲۰۱۸ است.

میزان پذیرش عیوب جوش در جوشکاری خطوط لوله

ضمن تشکر از admin محترم به خاطر ارائه بخشی از این استاندارد, چکیده ای از ترجمه استاندارد API 1104:2005 -20th Edition مربوطه به پذیرش عیوب جوش در جوشکاری خطوط لوله(Pipeline) به شرح زیر ارائه شده است.
لازم به توضیح است که ترجمه قبلی, از ویرایش قدیمی این استاندارد میباشد و همین طور که مشاهده میشود تغییراتی نسبت به ویرایش قدیمی آن مشاهده میگردد.
1- عدم نفوذ کامل بدون بالا و پائینی (Inadequate Penetration without High-low) [/b]
1-1- حداکثر طول عدم نفوذ ریشه جوش یک اینچ(25 میلیمتر)
1-2- حداکثر طول کلی معایب یک اینچ در 12 اینچ (25 میلیمتر)
1-3- حداکثر طول کلی معایب 8 درصد طول جوشی که کمتر از 12 اینچ باشد. 

2- عدم نفوذ در اثر پایین یا بالا بودن لوله(Inadequate Penetration Due to High-low) 
2-1- حداکثر طول عدم نفوذ ریشه جوش دو اینچ(50 میلیمتر)
2-2- حداکثر طول کلی معایب سه اینچ در 12 اینچ (75 میلیمتر) 

3-عدم نفوذ کامل متقابل (Inadequate Cross Penetration) 
3-1- حداکثر طول عدم نفوذ ریشه جوش دو اینچ(50 میلیمتر)
3-2- حداکثر طول کلی معایب دو اینچ در 12 اینچ (50 میلیمتر) 

4- ذوب ناقص(Incomplete Fusion) 
4-1- حداکثر طول ذوب ناقص در ریشه یا پاسها یک اینچ(25 میلیمتر)
4-2- حداکثر طول کلی معایب یک اینچ در 12 اینچ (25 میلیمتر)
4-3- حداکثر طول کلی معایب 8 درصد طول جوشی که کمتر از 12 اینچ باشد 

5-ذوب ناقص در اثر سردی لبه اتصال(Incomplete Fusion Due to Cold Lap) 5-1- حداکثر طول این عیب دو اینچ(50 میلیمتر)
5-2- حداکثر طول کلی معایب دو اینچ در 12 اینچ (50 میلیمتر)
5-3- حداکثر طول کلی معایب 8 درصد طول جوش باشد.

 6-تقعر داخلی( INTERNAL CONCAVITY ) 

اگر سیاهی تقعر در عکس کمتر از سیاهی فلز اصلی مجاور جوش باشد هر طولی قابل قبول است. برای لوله با قطر خارجی بزرگتر یا برابر با 2.375 اینچ ،حداکثر طول هر سوختگی 1/4 اینچ یا هر کدام کمتر از ضخامت لوله و حداکثر مجموع طول سوختگیها 1/2 اینچ در12 اینچ مداوم جوش . در لوله ها با قطر خارجی کمتر از 2.375اینچ. حداکثر یک سوختگی بشرطیکه طول آن از 1/4 اینچ یا ضخامت لوله (هر کدام کمتر است) تجاوز نکند.

7- سوختگی داخلی( BURN THROUGH ) 
برای لوله با قطر خارجی بزرگتر یا برابر با 2.375 اینچ ،حداکثر طول هر سوختگی 1/4 اینچ یا هر کدام کمتر از ضخامت لوله و حداکثر مجموع طول سوختگیها 1/2 اینچ در12 اینچ مداوم جوش . در لوله ها با قطر خارجی کمتر از2.375اینچ. حداکثر یک سوختگی بشرطیکه طول آن از 1/4 اینچ یا ضخامت لوله (هر کدام کمتر است) تجاوز نکند.

8-سرباره های کشیده شده (Elongated Slag Inclusions) برای لوله های با قطر خارجی 2.375 اینچ و بزرگتر طول هر سرباره نباید از 2 اینچ و عرض آن از 1/16 اینچ تجاوز کند. طول کلی این سرباره ها در12 اینچ طول ممتد جوش نباید بیشتر از 2 اینچ باشد، عرض این سرباره ها نباید بیشتر از 1/16 اینچ(1.6 میلیمتر) باشد.در لوله هاییکه قطر خارجی آنها کمتر از 2.375 اینچ است عرض این سرباره ها نباید از 1/16 اینچ و طول آن از 3 برابر ضخامت اسمی جدار لوله تجاوز کند. 

9-سرباره های نامنظم و مجزا از هم(Isolated Slag Inclusions[b]) 
برای لوله های با قطر خارجی 2.375 اینچ و بزرگتر عرض آن از 1/8 اینچ تجاوز کند. طول کلی این سرباره ها در12 اینچ طول ممتد جوش نباید بیشتر از 1/8 اینچ باشد،.در لوله هاییکه قطر خارجی آنها کمتر از 2.375 اینچ است طول آن نباید از 2 برابر ضخامت اسمی جدار لوله و عرض آن بیش از نیمی از ضخامت اسمی دیواره نازک تر تجاوز کند .در هر دو مورد سرباره باید حداکثر طول کلی آنها 8 درصد طول جوش باشد.
10-حفره های فردی یا پراکندهIndividual or scattered porosity
حداکثر ابعاد هر یک از این حفره ها نباید از 1/8 اینچ یا 25 درصد ضخامتلوله (هر کدام کمتر است) بیشتر باشد.

11-حفره های خوشه ای Cluster porosity
حفره های خوشه ای در پاس نهایی یا خارجی نباید در سطحی که قطر خوشه بیش از 1/2 اینچ باشد بوجود آید و اندازه ابعاد هر حفره از حفره های خوشه ای نباید بیش از 1/2 اینچ در 12 اینچ طول جوش باشد .

12-ریشه های توخالیHOLLOW-BEAD 
طول هر یک از این حفره ها در ریشه جوش نباید از 1/2 اینچ تجاوز کند و طول کلی حفره ها در 12 اینچ طول جوش نباید بیش از 2 اینچ باشد. حفره های مجاور یکدیگر که طول هر یک از آنها بیش از اینچ است باید لا اقل 2 اینچ از یکدیگر فاصله داشته باشند. طول کلی آنها نباید بیش از 8 درصد طول جوش باشد. 13-ترکها CRACKS 
بطور کلی هیچ نوع ترک صرفنظر از اندازه و محل آن در جوش قابل قبول نمیباشد . ترکهایی که در نقطه پایانی جوش در اثر انقباض فلز جوش هنگام سرد شدن بوجود می آیند حداکثر طول آنها باید 5/32 اینچ(4 میلیمتر) باشد.

14-سوختگی لبه جوشUNDERCUTTING 
سوختگی فلز جوش در مجاورت لبه پخ یا سوختگی و کاهش ضخامت جداره لوله در مجهورت دیواره پخ جوش در پاس ریشه یا پاس خارجی جوش محدود به اندازه های ذیل است: طول کلی این عیب ها در 12 اینچ طول جوش نباید بیش از 2 اینچ باشد. در هر طول جوش نباید بیش از یک ششم آن باشد.

علی اصغر سرابیان مقدم مربی کارگاه جوشکاری

مرکز14قوچان آذرماه 1399